Lezing: Duiven, Groessen en Loo in 1944/45

DUIVEN - Op 23 april geeft Karin van Veen een presentatie in de OGtent over de situatie in Duiven, Groessen en Loo tussen september 1944 en april 1945. Aanvang 20.00 uur. Deze drie dorpen waren toen grotendeels ontruimd.

September 1944. Tijdens de Slag om Arnhem wordt de Liemers volop meegesleurd in de gevechten. Duiven krioelt van de Duitse militairen met hun zware pantservoertuigen. In Loo kan de zoon van pontbaas Martens nog net voorkomen dat SS-pantsertroepen daar de Rijn oversteken. Na Operatie Market Garden wordt de Rijn het nieuwe front tussen de bezetter en de geallieerden. Prompt volgt de stapsgewijze ontruiming van de militaire zone aan de noordzijde van de rivier. In Loo krijgen bewoners het evacuatiebevel op 27 september. Sommigen trekken naar familie in Duiven en Groessen, maar in november 1944 volgt daar eenzelfde onheilstijding. Vol twijfel en onzekerheid verlaten de bewoners de dorpen.
Intussen voert de bezetter wel duizenden Nederlandse mannen naar het ontruimde front. Zij moeten langs de Rijn de Panther-Stellung aanleggen plus andere Duitse verdedigingslinies in de buurt. Kilometers aan tankgrachten en loopgraven met schuttersputten, uitkijkposten en schuilonderkomens doorkruisen de velden en uiterwaarden in dit spergebied. Het graafwerk is zeer riskant, want vanuit de Betuwe en Nijmegen ligt de Liemers voortdurend onder geallieerd vuur.

De ‘spitters’ of ‘Westwall-arbeiders’ komen uit de regio of ze zijn elders opgepakt bij grote razzia’s. In Duiven verblijven Zeistenaren in ‘Lager Polman’ die stellingen aanleggen bij Loo langs de rivier. En Groessen herbergt honderden Rotterdammers. Deze mannen slapen in het Sint Antoniusgesticht, café Blo(e)mberg, café Holland en de katholieke jongensschool op stro. Zij weten wat er in de ontruimde dorpen gebeurt.